Matthew 5

E Isu i Tovo e Huriki

(Lukas 6:20-23)

1Ngane e Isu i matai e huriki ri muri vona ri ala kupo, lakea i sike na gagana lolo, i made puru. E huriki a murimuri vona ri valai maia, 2lakea i vakatubu ni tovo ria, i ta maea,

3 ^a “E huriki ri ngaru hateka a Vure ge korimule ria, ri gi vivi,
a vuhuna a Vure ge habi ne ria a harikianga na hunu.
4 ^b“E huriki ri tangi ngane ri gi vivi,
a vuhuna a Vure ge luke ria.
5 ^c“E huriki ri vakakiroko mule ria ri gi vivi,
a vuhuna a malala lobo bara ne ria.
6 ^d“E huriki ri ngaru hateka ni ratena a maki lobo i kamumu na matana Vure ri gi vivi,
a vuhuna a Vure ge kori kamumu ria.
7“E huriki a bakovi ni dodo ri gi vivi,
a vuhuna a Vure ge dodo ria.
8“E huriki i malamala a hatene ria ri gi vivi,
a vuhuna a Vure ge made turane ria.
9“E huriki ri rata e huriki ri valemu, ri gi vivi,
a vuhuna a Vure ge gale ria e huriki e tuna.
10 ^e“E huriki ni vakamadihi vakaroro a vuhuna ri malamala, ri gi vivi,
a vuhuna a Vure ge habi ne ria a harikianga na hunu.
11 ^f“Na tahuna e huriki ri ratapile a rane mua, ri vakamadihi vakaroro mua, ri biu tavula mua a vuhuna mu ramai iau, mu vivi. 12 ^gMu vivi hateka, a vuhuna a Vure ge kona dagi hateka mua meli na hunu. E huriki a propet hosi, ria ranga, e huriki ri vakamadihi ria, a vuhuna ri ramai iau.

A Sol, a Nipara na Malala

(Markus 9:50; Lukas 14:34-35)

13“Mua a sol na malala. Pali a sol, ge lobo a namina, ni gi bole mule tabu navai a namina? Bara ni vuroki, i laho langa vona e huriki, a vuhuna i uka lehona.

14 ^h“Mua a nipara na malala. A tanga meli na kupona i uka ma ge kapiloho. 15 ⁱI uka ma si namia a lam, muri si gi kavitagua na ulo. Bara si ru polomeli na dede ge parai e huriki lobo na ruma. 16 ^jI mavonga kunana a naro kamumu ne mua ge parai e huriki a bakovi a ngatavine, ri gi matai, ri gi kavurikea e Tamane mua na hunu.

A Vinara na Vure

17 ^k“Naha ni luhoi ga valai ni vakalobo a vinara, a ngava ne huriki a propet. Iau a valai i uka ma ga vakalobo a vinara. A valai ga rata a ngavana vinara, a ngavane huriki a propet ri gi bele muholi. 18 ^lA taki muholi mua, a hunu a malala bara ru lobo. Pali i uka tara hinere kiroko ni here pololilo na vinara ge lobo, bara i vano i harena na nilobona maki lobo. 19 ^mE rei a viri i longotaroa tara ngava kiroko nau, i tovo e huriki ranga ri gi longotaroa, bara ni gale a bakovi tavula na harikianga na hunu. Pali e huriki ri muri mai, ri tovo a ngava lobo nau bara ni gale a bakovi dagi pololilo na harikianga na hunu. 20A taki mua, a narone mua ge malamala na narone huriki a Pariseo, e huriki a mari na vinara na lotu. Ge uka, i uka ma mu gu dili na harikianga na hunu.

A Nihinihate

(Lukas 12:57-59)

21 ⁿ“Mu longo pali a vinara tara ne Moses i maea, ‘Naha ni rabalaki a viri. A Vure bara i pelekado e huriki ri rabalaki a viri.’ 22 ^oPali iau a taki mua, e rei a viri i tahatea e turana, a Vure bara i pelekadoa. I muholi, e rei a viri i ratapilea a rane turana bara i pesi na kot ne huriki a Iuda. Pali e rei a viri i ta maea, ‘Ioe a manga,’ bara i puru na kanono na imperno.

23 ^p “I mavonga, na tahuna o habi a nihabi vomu na dede, pali o longovisia e turamu tara i tahoka a ngava vomu, 24o pe taro vonga na dede a nihabi vomu. O hamule maia e turamu, muru pelekado taro a ngava. Muri o valai o habi a nihabi vomu.

25“Na tahuna a viri i padi virihi ioe na ngava, o toni ni pelekado malaviriri a ngava, na tahuna muru tabana ni laho lakea na kot. Bara i uka, bara i turari ioe lakea na mari ni pelekado. A mari ni pelekado bara i habi ioe na limana tagari, bara ri ru dili ioe na bavi. 26A taki muholi ioe, i uka ma go pagitala, ge harena na tahuna o koli mule lobo a maki vona.”

Naha Ni Ngutu

27 ^q “Mu lohoka vona a vinara i ta maea, ‘Naha ni mole.’ 28Pali iau a taki mua, e rei a viri i ngutu kunana na matana a ngatavine, i rata pali a vilo na molenga na hatena. 29 ^rA matamu tara ge rata ioe go rata a rabu hale, o sigi talea, o vurokia. I kamumu a tabeke tara na kakaimu ge velu, pali a kakaimu lobo i uka ma ni gi voro puru na imperno. 30A limamu tara ge vakaboru ioe na rabu hale, o palakudua o vurokia. I kamumu a tabeke tara na kakaimu ge velu, pali a kakaimu lobo i uka ma ni gi voro puru na imperno.

Naha Ni Vapile na Parangia

(Mateo 19:9; Markus 10:11-12; Lukas 16:18)

31 ^s “A vinara tara ne Moses mu longoa i maea, ‘E rei a viri i ngaru ni pilea e girihina ge habia vona a raukea na nivapile.’ 32 ^tPali iau a taki mua, e rei a bakovi i pile tavulea e girihina, re girihina i uka ma i mole, i ratea ge ratea a naro na molenga. Pali e rei a bakovi i parangi a ngatavine ni pile, a bakovi iea tara i mole.

Naha Ni Kaba

33 ^u “A ngava tara na vinara mu longoa i maea, ‘Na tahuna o kaba, naha ni pulo tabu a ngavamu. O ramai lobo a ngava o kaba vona ne Bakovi Dagi.’

34 ^v“Pali iau a taki mua, naha ni kaba. Naha ni kurahia a Hunu, a vuhuna a hunu a gula hariki na Vure. 35 ^wNaha ni kurahia a malala, a vuhuna ia a maki a Vure i ru langa a vahana vona. Naha ni kurahia e Ierusalem, a vuhuna ia a vuhutanga na Hariki Dagi. 36Naha ni kurahia a gimu, a vuhuna o keri go ratea tara vumu ge kato o ge kea. 37A ngava o taki kunana ge ‘emi,’ e ‘uka.’ A ngava ranga bara o taki, i valai kunana na hanitu.

Naha Ni Koli a Naro Hale

(Lukas 6:29-30)

38 ^x “Mu longoa tara vinara ne Moses i maea, ‘A viri i biputua a ngimu, o koli, o biputua a ngina. A viri ge sigi talea a matamu, o koli, o sigi talea a matana.’ 39Pali iau a taki mua, naha ni gegea a bakovi hale. A viri tara ge ubi a garemu, o tabalahehe, ge ubi ioe na garemu tara. 40A viri tara ge vakapesi ioe na kot ge bolea a padirodo vomu, o habia vona tabu a varakia vomu. 41A nugumaheto ge vakuku ioe go laho turana na marava i taku, go kaloho polo a maki vona, o laho turana na marava ge rua. 42O habi na viri i nongi a maki vomu. Naha ni vakatoku na viri i ngaru ni bole taro vomu ranga maki.

O Ngaru a Pile Vomu

(Lukas 6:27-28,32-36)

43 ^y “Mu longo pali a ngava i maea, ‘Mu ngaru e huriki e turane mua, mu marikoi e huriki a pile ne mua.’ 44 ^zPali iau a taki mua, mu ngaru e huriki a pile ne mua, mu vasileki ne huriki ri vakamadihi vakaroro mua. 45Bara mu rata mavonga, bara ni gale mua e huriki e tune Tamane mua meli na hunu, a vuhuna i ratea a haro i para langa ne huriki lobo: e huriki a bakovi malamala, e huriki a bakovi hale. I habi a vala ne huriki lobo: e huriki a bakovi malamala, e huriki a bakovi hale. 46Mua bara mu ngaru kunana e huriki ri ngaru mua, a ra maki kamumu mu gu bolea? E huriki a bakovi ni bole a takis, ria ranga ri ngaru kunana e huriki ri ngaru ria. 47Pali mua, mu gu tagui kunana e huriki e turane mua, a narone mua ge rangi navai a narone huriki ranga? E huriki na uvo, ria ranga ri rata mavonga. 48 ^aaMu laho malamala liu, a vuhuna e Tamane mua meli na hunu i malamala liu.”